k 2023

Ööldiin gegeen khemeegdsen Tsagaan gegeen Gungaajaltsany aman ulamjlalyn dür

SRBA, Ondřej

Základní údaje

Originální název

Ööldiin gegeen khemeegdsen Tsagaan gegeen Gungaajaltsany aman ulamjlalyn dür

Název anglicky

Oral Tradition about Tsagaan Gegeen called His Holiness of the Olots

Autoři

SRBA, Ondřej

Vydání

National University of Mongolia. Ulaanbaatar. 12.05.2023. 2023

Další údaje

Jazyk

mongolština

Typ výsledku

Prezentace na konferencích

Stát vydavatele

Mongolsko

Utajení

není předmětem státního či obchodního tajemství

Odkazy

Organizace

Filozofická fakulta – Masarykova univerzita – Repozitář

Klíčová slova anglicky

Olots: Xinjiang; Altai Uriankhais; oral tradition; Dungan uprising; mythization

Návaznosti

GM23-07108M, projekt VaV.
Změněno: 9. 2. 2024 03:59, RNDr. Daniel Jakubík

Anotace

V originále

Tsagaan gegeen Gungaajaltsan (Tö. bla ma dkar po kun dga’ rgyal mtshan, 1835–1895) 19-r zuuny khoyordugaar khagast Manj Chin gürnii baruun khyazgaar dakhi tus ulsyn noyorkhlyg khamgaalakhad chukhal üüreg güitsetgejee gej erdemted üzdeg. Musuliman (Dungan Khotongiin) boslogyn üyed Gungaajaltsan Tarvagatai, Khorgosyn orchimd Manj Chingiin bair suuriig khamgaalakhad ikheekhen khüch zütgesen bolovch 1866 ond Ööld Mongolchuudaas gollon büreldsen tseregteigee khoishoo Altai uulyn beld ukharch khorgodood tukhain gazar nutgiin khyatad boslogyg darj 1871 ond manjiin khaanaas Kiran golyn ereg deer süm khiid baiguulakh zövshöörliig olj avchee. Khoino 1878 ond Tsagaan gegeen Gür Khar-usny Torguudyn Bayar vand zalagdaj tsanid datsan baiguulav. Shar süm ni Altain Uriankhaichuudyn chukhal mörgöliin, khudaldaany khiigeed zasag zakhirgaany töv bolson tul Tsagaan gegeenii tukhai oilgolt Altai Uriankhaichuudyn dund tügeemel delgerch, ayandaa domog züin shinjtei dür bolj khuvirchee. Tus yavtsyn dund Tsagaan gegeenii domog züin düriig büreldekhed Oirdyn dundakh Amarsanaagiin dakhin ireltiin tukhai oilgolt, Tsagaan aav, Tsagaan övgönii shütleg zereg üzel sanaany ukhagdakhuun nölööljee. Altain Uriankhaichuud Tsagaan gegeeniig ikhenkhdee “Ööldiin gegeen” gej todotgodog atal burkhanchilj shütseer irsen tüükhtei. Altain Uriankhaichuud Tsagaan gegeeniig ireedüid dakhin irj uridyn daisnaasaa öshöögöö avch, öörtöö süsegtei baisan Uriankhai buyuu yerönkhiid ni Mongol ard tümniig avarch khamgaalna gesen tügeemel khüleelt bui bolson ch ter ni gazar gazryn tüükhiin aman ulamjlald tus tusyn ontslogtoi khadgalagdsan baigaa yum.

Anglicky

Scholars believe that Tsagaan Gegeen Gungaajaltsan (T. bla ma dkar po kun dga' rgyal mtshan, 1835–1895) played an important role in defending the position of the Qing Empire in the Zunghar basin in the second half of the 19th century. During the Muslim (Dungan) uprising, Gungaajaltsan tried to protect the Qing position in the vicinity of Tarwagatai and Khorgos, but in 1866, he retreated north to the foothills of the Altai Mountains with his army, mainly composed of Olot Mongols, and suppressed the Chinese uprising in the area. Based on his success, he obtained an imperial permission to establish a new monastery on the river Kiran (known as Shara Süme). Later, in 1878, Tsagaan Gegeen accepted an invitation by the Torgud Prince Bayar of Khar-Usun and founded a monastery there. As the Shara Süme became an important pilgrimage, trade and administrative centre of the Altai Uriankhais, an awareness about Tsagaan Gegeen spread widely among the Altai Uriankhais and gradually he was transformed into a mythological figure. The formation of the mythological character of Tsagaan Gegeen was influenced by the concept of the return of Amarsanaa among the Oirad, and ideological concepts such as the cult of Tsagaan Aav (White Father) and Tsagaan Övgön (White Old-Man). The Altai Urianhais have been venerating Tsagaan Gegeen as a deity, often calling him „The Holiness of the Olots“. There is a popular expectation that Tsagaan Gegeen will come again in the future to take revenge on his former enemies and save and protect the self-righteous Uriankhais or the Mongolian people in general, but the notions of Tsagaan Gegeen have been preserved in the local oral tradition with many particular characteristics.

Přiložené soubory